In 1853 geeft een anonieme auteur in De Navorscher een gedetailleerde beschrijving over de techniek van David Wolff. Hij zou ‘(…) met behulp [van] eener kleine etsnaald, door een hamertje gedreven, weldra op het glas [graveren]. (…) Hij was zoo gemeenzaam met die kunst geworden, dat (volgens de verzekering van een oud man, die hem gekend heeft) hij in gezelschap van anderen, vaak met een kort pijpje in den mond en over allerlei voorvallen pratende, zijne kinderbeeldjes of beestjes op het glas stipte’. De uitzonderlijke theorie dat Wolff een hamer gebruikt voor zijn gravures wordt vaak overgenomen, maar kent ook veel weerstand. In 1993 geeft Smit aan dat deze techniek hem praktisch onmogelijk en zeer onwaarschijnlijk lijkt, maar een onderbouwd onderzoek mistte tot op heden.
Ter voorbereiding van de lezing op het GLAS2022-symposium in het Rijksmuseum is de ‘hamer-theorie’ getoetst. Als glasgraveur ben ik met deze techniek gaan experimenteren met als eindresultaat een replica van een stippelgravure van David Wolff gemaakt met een door een hamer gedreven graveerpen. Het toont aan dat graveren met een hamer mogelijk is en dat deze theorie niet zo makkelijk afgeschreven kan worden, maar het is tevens nog niet een bevestiging dat Wolff een hamer gebruikte.
Het onderzoek is gepresenteerd in maart 2022 op het GLAS2022-symposium in het Rijksmuseum. Met dit onderzoek mocht ik de Jong Talent Prijs in ontvangst nemen tijdens het symposium.
- Tevens is deze presentatie gepubliceerd in de symposiumbundel:
- A. Kalteren, “Glasgraveren met een hamer”, Vormen uit Vuur 248 (maart 2022), 36.
- Om de uiteindelijke replica te zien, klik hier.
- Het vervolgartikel is hier te vinden.
